JIJ

“JIJ”

JIJ, is een persoonlijk voornaamwoord in de tweede persoon enkelvoud als onderwerp in een zin met als overeen-komende voorwerpsvorm jou (meervoud jullie). Het woordje gebruiken we dagelijks in onze omgang met mensen: de samenleving. Maar jij is meer, jij bent voor ‘ik’ de ander waarmee ik rekening moet houden. Evenals ik ben jij een onderdeel van de samenleving waarin we leven; ik en jij kunnen al een groep(je) vormen. Dat kan al een primaire groep zijn waar-binnen we een persoonlijke en duurzame relatie met elkaar onderhouden, met eigen waarden, normen en gedrags-patronen. Maar daarover in het “Wij”-blog meer.

In het “IK”- blog gaf ik als een synoniem voor IK het woord ego; normaal gebruiken we dit woord als een subject, hoewel het toch wel weer je ‘kleine ik’ is. Wat is ego? Eenvoudig gezegd is het een stem in je hoofd die voortdurend tegen je praat, deel uitmaakt van jezelf en zoekt naar goedkeuring en bevestiging. Het is verslaafd aan een ‘aai over de bol’ en zoals met elke verslaving probeert het zich zoveel mogelijk te herhalen. Maar, het is slechts het deel van jouw brein dat zich een beeld heeft gevormd over wie jij bent en moet zijn en niet wie jij werkelijk bent. Het is een wereldmodel, een mechanisme dat bepaalt hoe jij de wereld ervaart en waarmee jij op die manier jouw eigen werkelijkheid creëert. Natuurlijk is die werkelijkheid slechts een beperkte afspiegeling van de realiteit. Een model waarmee dit deel van het brein continue haar zelfbevestiging realiseert. Toch ben jij veel meer dan een ego, je kleine ik.

Jouw ego is gevormd door de betekenis en waardes die jij hebt gebonden aan eerdere ervaringen. Je brein heeft er in de default voor gekozen een gebeurtenis niet als eenmalig te zien maar ze als maatstaf te gebruiken. Dat doet het brein omdat het denkt dat dit voor jou belangrijk is om te overleven. Maar het brein toetst nieuwe ervaringen die een beetje in de buurt komen van de eerste ervaring en beoordeelt die dan volgens diezelfde maatstaf. Een positieve herhaling streelt je ego en een negatieve herhaling voedt je ego met stress, angst, trauma en beperkende overtuigingen.

Beperkende overtuigingen zijn diepgeworteld in het brein en zijn belemmerend voor je leven. Deze overtuigingen worden geboren op emotioneel zwaar beladen momenten, want los van het feit of bepaalde dingen in je DNA zitten of voortkomen uit je opvoeding, ben je bij je geboorte redelijk blanco. Daarna gaat het in de opvoeding meestal lange tijd goed: Je bent geliefd, je krijgt te eten en krijgt de volle aandacht. Maar verderop in het leven komen er momenten dat je niet alle aandacht meer krijgt. Je moet dan gaan concurreren met je broertje(s) en zusje(s).En dan ga je naar school waar je regelmatig wordt beoordeeld en dat kan best angstig zijn en je bang maken. Niet dat een ‘gezonde’ angst slecht is, want het kan zelfs levensreddend zijn: zoals angst voor wilde dieren, aanstormend verkeer en geweld. Een overtuiging is een manier van denken, we hebben ze gedurende ons leven geleerd en we zitten er vol mee. Zowel je omgeving als je ervaringen beïnvloeden jou overtuigingen, maar die kunnen ook veranderen doordat je dingen meemaakt, ouder wordt, opleidingen volgt, reist of mensen ontmoet. Soms geloofden we vroeger ergens heilig in, maar nu niet meer. Soms bleken ze handig, andere op een gegeven moment niet meer houdbaar en daarna heten ze dan belemmerende overtuigingen. Meestal heb je het zelf niet eens door dat je hiermee jezelf belemmert. Zoals: iedereen moet mij aardig vinden, ik mag geen fouten maken, anderen veroordelen op basis van zijn gedrag waardoor je jouw normen over goed en slecht op een ander legt, alles moet precies gaan zoals ik wil, alle ellende wordt veroorzaakt door factoren buiten mij, zich zorgen maken over mogelijke tegenslagen, verantwoordelijkheden uit de weg gaan, zich afhankelijk van anderen opstellen want ik kan het niet alleen, ik moet me druk maken over problemen van anderen en ik kan niet leven met onzekerheden. Al die angsten belemmeren je een plaats in de samenleving in te nemen die je net als alle anderen toekomt.

Les Brown, een van de top 5 motiverende sprekers ter wereld, stelt (op typisch Amerikaanse wijze) mensen in staat een grotere visie voor het leven te hebben door zich te verbinden met de ander en de grootsheid, het superego, in zichzelf los te laten. In zijn toespraken vertelt hij over hoe hij vroeger een wat achtergesteld soort was. Hij zei ooit tegen een docent: “I’m mentally retarded” (Ik ben verstandelijk gehandicapt), waarop deze antwoordde: “Someone’s opinion of you does not have to become your reality ”(Iemands mening over jou hoeft niet jouw realiteit te worden).

Doordat anderen je beoordelen kan jouw ego gekrenkt worden wanneer iemand je ‘beledigt’, maar dan komt je ego in beweging en laat je direct weten dat deze boodschap bepaald niet het beeld is dat je van jezelf hebt. Zonder ego zou je elke belediging opvatten als een reeks woorden die iemand uitspreekt en waar je geen waardeoordeel aan verbindt. In essentie kan niemand jou kleineren maar alleen je ego. Toch kan het stemmetje in je hoofd je van alles wijsmaken, dat je niet goed genoeg bent of dat je faalt. Want je ego maakt zich werkelijk druk over alles: je status, je prestaties, gelijk krijgen, je populariteit, je angsten en onzekerheden. Zelfs kan het een obstakel vormen voor je persoonlijke groei, die begint met zelfacceptatie, het verwerven van zelfkennis en zelfinzicht om daarna vervolgens in actie te komen. Wat we moeten doen is het leven te leren zien als een aaneenschakeling van momenten, van betekenisloze gebeurtenissen waarvoor je niet bang hoeft te zijn. Mensen zonder een groot ego (dat wil niet zeggen ego-loos!) die niet te veel van zichzelf houden zijn plezieriger voor de mensen om hen heen, want jij en ik moeten samenleven en komen elkaar vaak tegen. Bij grote ego’s valt het ons meteen op dat ze niet verder kunnen kijken dan hun eigen overtuigingen en denken dat hun perspectief het enige juiste is; dit veroorzaakt veel conflict met andere mensen. En conflicten genereren negatieve energie, een verlies voor beide partijen, ook al laat zich een van die partijen voorstaan op het behalen van de overwinning.

Jij wordt hier niet persoonlijk gebruikt